Czechy

    

Czechy to obszar zajmujący 78.900 km², składający się z 14 krajów, 204 gminy III stopnia, 384 gminy II stopnia oraz 5661 gmin I stopnia. Praga jako jedyne miasto wydzielone ma status kraju. Obecny podział administracyjny obowiązuje od 2000 roku. Praga jednocześnie jest stolicą Czech i liczy ok. 1.250.000 mieszkańców. Największe miasta po Pradze pod względem liczby mieszkańców to:

· Brno ok. 367.000 mieszkańców

· Ostrawa ok. 297.500 mieszkańców

· Pilzno ok. 165.000 mieszkańców

· Ołomuniec ok.102.000 mieszkańców

Walutą w Czechach: 1 korona czeska = 100 halerzy

Klimat Czech jest umiarkowany i łagodny, za wyjątkiem gór. Średnie temperatury roczne w Czechach mieszczą się w granicach od 6 do 10°C. Średnia temperatura w zimie dla stycznia wynosi od -1 do -3°C. Średnia temperatura w lecie dla lipca wynosi od 19 do 20°.

Walory przyrodnicze i kulturalne Czech, jak również centralne położenie na kontynencie europejskim przyczyniają się do rozwoju turystyki. Ruch turystyczny z zagranicy to około 9,0 mln turystów rocznie. 

Największymi atrakcjami turystycznymi Czech jest aż dwadzieścia jeden zabytkowych miast funkcjonujących na prawach rezerwatów architektonicznych. Celem turystów z całej Europy są też uzdrowiska ze świetnie zachowaną tradycyjną zabudową. Ponadto Praga, stała się ośrodkiem turystyki weekendowej dla młodzieży praktycznie z całej Europy. Atrakcje turystyczne: bogata infrastruktura skierowana do młodego turysty taka jak: puby, kluby, dyskoteki, kawiarnie, lokale rozrywkowe, sauny oraz stosunkowo niskie ceny oraz niewątpliwy urok Pragi sprawiły, że masowo do stolicy Czech przybywają na weekendy młodzi ludzie z całej Europy. 

Praga leży po obu stronach rzeki Wełtawa na wzniesieniach o wysokości 185 do 350 m n.p.m. Położenie miasta jest bardzo malownicze, z przecinającymi Wełtawę mostami, których jest w Pradze aż dwanaście. W panoramie Pragi wyróżniają się elementy architektoniczne dokumentujące tysiącletnią historię miasta. Dlatego też Praga nazywana jest "Złotą Pragą" lub " Miasta o stu wieżach". No i nie można tutaj jeszcze raz wspomnieć o wielu pubach, klubach, kawiarniach czy innych lokalach, w których serwowane jest różnorakie, wyśmienite piwo. 

Hradczany
   Praski Gród - Hradczany ( Prażsky Hrad ) leży na lewym wysokim brzegu Wełtawy. Hradczany to między innymi: wieże, dziedzińce i inne budowle. Wzgórze zamkowe Hradczan zajmują: Zamek Królewski, w którym dziś mieści się siedziba urzędującego prezydenta Czech. Zamek Królewski rozpoczęto budować w IX wieku, w XII wieku został przekształcony w romański. Za Karola IV  i  Władysława II przebudowany został w gotyku ( XIV - XV w. ). Dzisiejszy Zamek Królewski na Hradczanach to barokowy zamek z XVIII wieku. Oprócz Zamku Królewskiego na wzgórzu zamkowym stoi Katedra Św. Wita z rotundą z X wieku oraz późniejszą bazyliką romańską z XI wieku. Wybitne dzieło gotyku z XIV wieku, w którego tworzeniu brał udział Piotr Parler. Katedra Św. Wita została rozbudowana w latach 1873-1929. Powstało wtedy 21 kaplic, w tym słynna kaplica Św. Wacława. Kolejną budowlą na wzgórzu zamkowym jest romański kościół Św. Jerzego, niegdyś był to przyklasztorny kościół benedyktynów z X, XII wieku. Atrakcją turystyczną jest też Złota Uliczka składająca się z XVI-wiecznych miniaturowych domków, które zostały wbudowane w załomy późnogotyckich murów zamkowych. Na Hradczanach znajdują się także pałace:
- renesansowe - Belweder, pałac Schwarzenbergów z XV wieku,
- barokowe - pałac Ćerninów z XVII wieku, pałac Sternbergów z XVII - XVIII wieku - mieści sieętutaj czeska Galeria Narodowa, oprócz powyższych jest jeszcze pałac Arcybiskupi, Kościół Loreto z XVII, XVIII wieku z kaplicą na wzór "Santa Casa" we włoskim Loreto i ogrody zamkowe z XVII i XVIII wieku.

Mała Strana
     Dawne miasto Mała Strana leży u stóp Hradczan. Kościoły, pałace szlacheckie, mieszczańskie kamieniczki, wąskie, kręte uliczki ogrody to cechy charakterystyczne tego miasta. W rynku Małej Strany ( Malostranskie nameśti ) jest barokowy kościół Św. Mikołaja z XVIII wieku. Oprócz tego mamy tutaj także wczesnobarokowy kościół Panny Marii Zwycięskiej z XVII wieku, pałac Wallensteina z XVII wieku, kompleks parków - między innymi Ogród Vrtbowska z XVIII wieku, przylegający do starej zabudowy.  

Strahow
      Na obszarach zielonych Pragi w XII wieku został wzniesiony początkowo romański zespół klasztorny na Strahowie. W okresie XVII-XVIII wieku powstała tu biblioteka , w której dzis mieści się Muzeum Piśmiennictwa Narodowego, a obiekt nabrał charakteru barokowego. W 1891 roku na wzgórzu Petrin powstała wzorowana na wieży Eiffla górująca nad miastem wieża widokowa.

 

C.D.N.

Portugalia

    Portugalia to obszar 92,1 tys. km2 składający się z  22 okręgów - 18 na kontynencie, 3 na Azorach, 1 na wyspie Madera.  Stolicą kraju jest Lizbona, a największymi miastami są: Porto oraz Setubal. Językiem urzędowym jest język portugalski, a walutą jest  1 euro = 100 centów.

Większą część terytorium Portugalii zajmują wyżyny i góry, niziny natomiast występują wzdłuż wybrzeży morskich oraz w dorzeczu dolnego Tagu (w języku portugalskim Tejo) i Sado.

Wyżyny i góry najwyraźniej zaznaczają się na północ od szerokiej doliny rzeki Tag, gdzie liczne pasma górskie wznoszą się prawie do 2000 m n.p.m. (m.in. Serra do Gerez 1544 m n.p.m., Serra de Nogueira 1201 m, Serra de Marao 1415 m i Serra da Estrela z najwyższym szczytem Portugalii kontynentalnej — Estrela 1991 m n.p.m.). Na południe od rzeki Tag wznosi się do 650 m n.p.m. wyżyna Alentejo. Najbardziej południową część kraju zajmuje płaskowyż Algarve (578 m n.p.m.), nad którym góruje pasmo Serra de Monchique (902 m n.p.m.).

Cały obszar Portugalii odwadniany jest przez rzeki zlewiska Oceanu Atlantyckiego.  Najdłuższe z nich to: Mondego (220 km), portugalskie odcinki Duero (322 km), Tagu (275 km) i Gwadiany (260 km).

Do Portugalii należą atlantyckie wyspy: Azory i Madera.

Zróżnicowanie środowiska naturalnego oraz bogactwo zabytków Portugalii, będących świadectwem wielkiego niegdyś imperium kolonialnego, pozwala na wydzielenie w Portugalii pięciu regionów turystycznych. Trzy z nich (Lizbona i okolice, regiony Północny i Południowy) znajdują się na półwyspie, dwa pozostałe to wyspy: Madera i archipelag Azorów.

Region Północny obejmuje wyżynno-górzysty obszar rozciągający się na północ od szerokiej doliny rzeki Tag. Pocięty głębokimi dolinami rzek Duero, Tamega, Minho, wznosi się średnio do wysokości ok. 1000 m n.p.m. Zbocza doliny Duero na odcinku ok. 80 km, od granicy hiszpańskiej do ujścia Corgo, porastają winnice, dające obok madery, najsłynniejsze wino portugalskie — porto. Południowe obrzeżenie masywu tworzą zrębowe góry Serra da Estrela (1991 m n.p.m.) z dwoma stacjami sportów zimowych — Penhas da Saude i Covilha. W paśmie Serra do Gerez znajduje się park narodowy Peneda-Gerez.

W przeciwieństwie do skalistych wybrzeży północno-zachodniej Hiszpanii, portugalski brzeg Atlantyku jest na ogół wyrównany i niski. Od ujścia Duero po przylądek Carvoreiro rozciągają się wały wydmowe, laguny, bagna. Część ta z racji szczególnego krajobrazu nazywana jest „Portugalską Holandią". Na rozwój kąpielisk w północnej części wybrzeża wpływa negatywnie zimny Prąd Azorski, który oziębia temperaturę wody (miejscami do 19°C), co przy rozgrzanym powietrzu uniemożliwia wręcz kąpiel. Z kąpielisk tu występujących do największych należą: Aveiro i Figueira da Foz.

Południową część Portugalii zajmuje płaskowyż Algarve (z arab. al-Gharb = zachód). Płaskowyż Agavre to wyżynno-górzysty obszar, który jest przedłużeniem hiszpańskich gór Sierra Morena. Na zachodzie płaskowyżu wznosi się masyw Serra de Monchique (902 m n.p.m.). Jest tu obfitość termalnych źródeł, a pokryty jest bujną roślinnością. Południowa część płaskowyżu Algarve przechodzi w pagórkowaty obszar Barrocal, u stóp którego na przestrzeni ok. 160 km ciągnie się pas nizin nadbrzeżnych, w części wschodniej wydmowo-lagunowych (Barlavento), a w zachodniej urwistych i stromych (Sotavento).

Region południa Portugalii, oddzielony na przestrzeni wieków od reszty kraju, zachował swój unikalny, odrębny charakter, któremu bliżej do kultury muzułmańskiej niż europejskiej. Orientalna zabudowa z charakterystycznymi białymi murami, zatopiona w gąszczu podzwrotnikowych roślin. Błękit nieba i oceanu, kolory wybrzeża - to charakterystyczny krajobraz południowej części Portugalii. Pod koniec lat sześćdziesiątych XX wieku na południu Portugalii pojawiła się nowoczesna infrastruktura turystyczna kąpielisk morskich. 25% bazy hotelowej Portugalii zlokalizowane jest w południowej jej części. Największe kąpieliska Portugalii to Albufeira i Praia da Rocha oraz Monte Gordo, Tavira, Faro, Lagos, Portimao.

Klimat Portugalii - oceaniczny, typ śródziemnomorski, o niewielkie wpływy cech kontynentalnych. Północną część kraju, a szczególnie region górski, wyróżnia duża wilgotność, ze średnimi rocznymi opadami rzędu 1000-2000 mm.

Wilgotność mniejsza jest na południu Portugalii (500-800 mm opadów), tam klimat staje się suchy. W południowych dzielnicach Portugalii lato jest słoneczne i upalne.

Średnie temperatury stycznia w portugalskim pasie nadbrzeżnym wahają się od 8°C na północy do 11°C na południu, obniżają się o 2-3° w głąb Portugalii. Średnie temperatury lipca w Portugalii wynoszą odpowiednio od 20° do 26°C wzdłuż wybrzeża, a we wnętrzu kraju wzrastają do 29°C.

Niezależnie od różnic klimatycznych szata roślinna Portugalii jest jednorodna. Występująca w Portugalii roślinność jest typu śródziemnomorskiego. W północnej i środkowej części kraju występują zarośla drzewokształtnych wrzosów, w południowej zarośla typu garrigi. Duże przestrzenie zajmują bujne zarośla makii, a na wybrzeżu eukaliptusy. Szczególnie charakterystyczne dla krajobrazu Portugalii są odporne na suszę wiecznie zielone lasy dębu korkowego.

   Lizbona (Lisboa) jest politycznym, gospodarczym i kulturalnym centrum kraju. Stanowi główny ośrodek turystyczny Portugalii. Lizbona leży nad rzeką Tag. Po upadku cesarstwa rzymskiego, Olisippo (rzymska, dawna nazwa Lizbony) tereny te zamieszkiwali Alanowie, Swewowie i Wizygoci. W roku 714 przybyli tutaj Arabowie. Alfons I zdobył Lizbonę w roku 1147 r. Potem Alfons III nadał miastu miano stolicy. Przeniósł on tutaj siedzibę dworu królewskiego, który wcześniej usytuowany był w mieście Coimbry. Wydarzenie to miało miejsce wo roku 1256. Akceleracja rozwoju Lizbony nastąpiła w XVI wieku. Ten dobry czas dla miasta wiązał się z panującymi wtedy Manuelem I Szczęśliwym, a po nim Janem III.

Współczesne centrum Lizbony tworzy niewielki obszar Dolnego Miasta o nazwie Cidade Baixa. Odbudowany po wielkim trzęsieniu ziemi z roku 1755. Dzielnica otoczona jest wzgórzami z trzech stron. Strona czwarta to Mar da Palha, czyli tzw. "Słomiane Morze". Mar da Palha jest wielkim rozlewiskiem rzeki Tag.

Po trzęsieniu ziemi jedyną dzielnicą, która uniknęła zniszczeń, była dzielnica Lizbony Belem. Wybudowana ona była w czasach panowania Manuela I. To właśnie w tej dzielnicy znajdują się najcenniejsze zabytki architektury Lizbony:

• Wieża Belem (Torre de Belem) w stylu orientalnym, budowana w latach 1516-1521
• klasztor Hieronimitów (Mosteiro dos Jerónimos). Architektura tego klasztoru wykazuje trzy style architektoniczne: manueliński, plateresco, późnorenesansowy. Klasztor Hieronimitów w Lizbonie budowany był w latach 1502-1598 r..

Innymi ciekawymi zabytkami Lizbony są:

• zamek Sao Jorge (stojący na Wzgórzu Św. Jerzego, pochodzący z XII wieku)
• kościół Sao Vicente de Fora (architektura renesansowa, budowany w latach 1582-1627 r.
• kościół Nossa Senhora da Graca (architektura w stylu romańskim, XII w.)

Ciekawymi obiektami architektury współczesnej są:

• zespół budynków Fundacji Calouste Gulbenkiana (pochodzący z 1969 r.)
• Most 25 Kwietnia

Lizbona to miasto wypełnione parkami i pomnikami. Na każdym placu stoi pomnik, których bohaterami są żeglarze, rycerze, królowie. Około 1/5 powierzchni Lizbony stanowią parki. Największym parkiem w Lizbonie jest Forestal de Monsanto (leżący w zachodniej części miasta), na którego terenie znajduje się jeden z największych campingów w Europie. Z innych na szczególną uwagę zasługują: park Estufa Fria — założony w 1910 r. na terenie dawnych kamieniołomów, wypełniony roślinami prawie ze wszystkich stron świata, oraz park położony na Wzgórzu Św. Jerzego, którego osobliwością są ptaki-albinosy (białe pawie, kaczki, flamingi itp.).

W bezpośrednim sąsiedztwie Lizbony (20-40 km) położone są kąpieliska i uzdrowiska — Estoril, Cascais, Sesimbra, Sintra. W pobliżu Estoril, które w połowie wieku miało sławę „kąpieliska królów", wznosi się Serra de Sintra (529 m n.p.m.) opadające ku morzu przylądkiem Roca, najdalej na zachód wysuniętym punktem Europy.

    Porto - W pobliżu ujścia Duero do Atlantyku położone jest Porto, drugie co do wielkości miasto Portugalii. Jedna z najstarszych osad na całym półwyspie, jest dziś nowoczesnym miastem. Zwało się ono niegdyś Porto-do-Cal lub Portus Cale, co dało nazwę krajowi.

Śródmieście Porto zajmuje skalistą platformę opadającą stromo kilkudziesięciometrowym urwiskiem w stronę Duero. Głęboki wąwóz rzeczny przekraczają trzy mosty, w tym stalowy most drogowy zaprojektowany przez Aleksandra Gustawa Eiffla, francuskiego inżyniera, twórcę wieży Eiffla w Paryżu.

W Porto jest wiele zabytków z różnych epok, w tym katedra Se (XII-XIII w.), romański kościół Cedofeita (XI w.), gotycko-barokowy kościół Św. Franciszka (wielokrotnie przebudowywany od XIII w.) oraz symbol miasta, strzelista wieża kościoła Kanoników (XVIII w.).

Poza Porto, do najciekawszych miast regionu należy zaliczyć miasta: Braga — jedno z najstarszych miast Portugalii, siedzibę prymasa, Coimbra — do polowy XIII w. stolicę Portugalii, a od 1306 r. siedzibę najstarszego uniwersytetu w kraju, Tomar — z monumentalnym klasztorem (XIII-XVI w.), który jest jednym z najcenniejszych zabytków architektury portugalskiej.

 

  Fatima - na mapie Portugalii szczególne miejsce zajmuje sanktuarium maryjne w Fatimie. Miejscem pielgrzymek są tu tzw. Łąki Fatimy, gdzie w 1917 r. trójce pasterzy kilkakrotnie objawiła się postać Matki Boskiej Różańcowej (13 października w obecności 70 tys. osób). Obecnie wokół bazyliki, wzniesionej w północnej części kotliny, znajdują się liczne hotele, pensjonaty, sanatoria, szpitale służące obsłudze pielgrzymów.

 

  Madera (Madeira), licząca 739 km2 powierzchni, leży na Atlantyku niedaleko północno-zachodnich wybrzeży Afryki, w odległości ok. 1000 km od brzegów Portugalii. W bliskiej okolicy Madery znajduje się kilka małych wysepek (Porto Santo, Desertas), których łączna powierzchnia wynosi 60 km². Wulkaniczne góry (najwyższy szczyt Pico Ruivo 1846 m n.p.m.), strome bazaltowe wybrzeża, tropikalno-śródziemnomorska roślinność, a zwłaszcza zadrzewienie, w którym oprócz sosen i świerków występują palmy, araukarie, bambusy, eukaliptusy, wawrzyny to charakterystyczne cechy krajobrazu Madery.

Klimat Madery jest bardzo łagodny, średnia temperatura w zimie wynosi około 15°C. Latem średnia temperatura powietrza na Maderze wynosi 23°C. Perła Atlantyku, jak nazywana jest Madera, jest drugim po Algarve regionionem wypoczynkowym Portugalii. Co roku Maderę odwiedza od 300 do 500 tys. turystów, kierujących się głównie do miejscowości kąpieliskowych, takich jak Funchal (ważny port lotniczy i morski) oraz Agua de Pena i Porto Santo.

 

    Azory - Acores - w odległości 1400 km od wybrzeży Półwyspu Iberyjskiego, w środkowej części Oceanu Atlantyckiego na na przestrzeni 650 km, ciągnie się archipelag Azorów. Archipelag Azorów składa się z dziewięciu wysp wulkanicznych, których łączna powierzchnia wynosi 2304 km².

Największymi wyspami archipelagu Azorów są:

• wyspa Sao Miguel
• wyspa Pico
• wyspa Faial

Na wyspach archipelagu znaleźć można wiele kraterów wulkanicznych, które wypełnione są wodą, tworząc malownicze jeziora, gorące źródła lub niewielkie gejzery.

Wulkan Pico to najwyższy szczyt archipelagu Azorów. Wznosi się on na wysokość 2351 m nad poziomem morza i to właśnie od niego wzięła się nazwa wyspy, na której się znajduje.

Na Azorach przeważa roślinność śródziemnomorska, stoki gór pokryta jest zaroślami makki, kasztananami, wawrzynami.

Klimat Azorów - na wyspach azorskich panuje klimat oceaniczny, dla którego charakterystyczne są ciepłe lata i łagodne zimy. Urodzajność gleb oraz przyjazny klimat tworzą korzystne warunki do uprawy herbaty, winogron, ananasów i różnorodnych owoców cytrusowych.

Azory charakteryzują się mniejszym niż na Maderze ruchem turystycznym. Ruch turystyczny Azorów skoncentrowany jest wokół wysp Sao Miguel, gdzie znajdują się kąpieliska: Furnas, Ponta Delgada oraz wyspy Faial - kąpielisko Horta.

Malta

    Malta, Republika Malty – państwo wyspiarskie położone w Europie Południowej, na Morzu Śródziemnym, na południe od Sycylii. Malta jest republiką z jednoizbowym parlamentem. Od 1 maja 2004 roku Malta jest członkiem Unii Europejskiej.

Malta zajmuje obszar 316 km2, a stolicą jest Valletta. Większe miasta to: Sliema, Birkirkara. Języki urzędowe to: maltański i angielski, w powszechnym użyciu włoski, waluta: 1 funt maltański = 100 centów.

W 1993 roku został ustanowiony podział administracyjny Malty obejmujący Maltę (wyspę) i Gozo. Powstało 68 samorządów, 54 na Malcie i 14 na Gozo. W skład archipelagu Wysp Maltańskich wchodzą wyspy: Malta, Gozo, Comino, Cominotto, Wyspy Św. Pawła (dwie wysepki obok siebie) i Filfla, będące wierzchołkami wapiennego masywu, pełnego głębokich zatok i dolin.

Malta leży w strefie klimatycznej śródziemnomorskiej. Nie występują tu ostre wiatry, mgły, śnieg czy mróz. Średnia temperatura waha się od 14,1 °C w zimie (listopad – kwiecień) do 32 °C latem (maj – październik). Opady, przeważnie deszcz, pojawiają się głównie w okresie zimy. Roczna suma opadów to 578 mm.

W krajobrazie Malty dominują niewysokie (do 240 m n.p.m.) wzniesienia, pocięte okresowo odwodnionymi dolinami (dolina Meleha). Malta zasiedlona była już w epoce kamiennej, a o jej bogatej przeszłości historycznej świadczą zachowane do dziś zabytki kulturowe z okresu paleolitu, neolitu i brązu. Około 1400 r. p.n.e. została skolonizowana przez Fenicjan, później panowali Kartagińczycy, Grecy, Rzymianie, Arabowie, a od 1091 r. — sycylijscy Normanowie. W 1530 r. zawładnęli nią rycerze zakonu joannitów (zwani później kawalerami maltańskimi), a w 1798 r. została podbita przez Napoleona. W 1800 r. przeszła w ręce Anglików, którzy zarządzali nią do 1964 r., tj. do chwili uzyskania niepodległości. Atrakcje turystyczne stanowią liczne zabytki architektury z czasów prehistorycznych szczególnie cenne są świątynie Hal Saflieni i Ggantija i muzea, skupione zwłaszcza w stolicy kraju — Valletta – między innymi: St. John's Co-Cathedral XVI w., Palace of the Grand Masters XVI w., Narodowe Muzeum Archeologii, Narodowe Muzeum Sztuki. Bogata w zabytki jest także Mdina - dawna stolica Malty — w której uwagę turystów skupia zwłaszcza katedra z XI w., odbudowana w 1697 r. ze zniszczeń wywołanych trzęsieniem ziemi w 1693 r.

Włochy

    Włochy – państwo położone w Europie Południowej, na Półwyspie Apenińskim, będące członkiem wielu organizacji, między innymi: UE, NATO, należące do ośmiu najbardziej uprzemysłowionych i bogatych państw świata – G8. Włochy zajmują łączny obszar 301.300 km². Kraj podzielony jest administracyjnie na 20 regionów. Stolicą Włoch jest Rzym liczący 2,8 mln mieszkańców. Włosi stanowią 98% populacji zamieszkującej terytorium kraju. Urzędowym językiem jest włoski. Katolicy stanowią 98% społeczeństwa. We Włoszech obecnie obowiązującą walutą jest Euro.

 

Największe miasta

Największymi, po Rzymie, miastami Włoch pod względem liczby mieszkańców są:

• Mediolan - 1.7 mln mieszkańców
• Neapol - 1.2 mln mieszkańców
• Turyn - 1.2 mln mieszkańców

   Rzym to miasto w środkowej części kraju w otoczeniu wzgórz, nad Tybrem, ośrodek administracyjny i polityczny (siedziba prezydenta, ministerstw i urzędów); stolica i główne miasto regionu administracyjno-historycznego Lacjum. Drugi po Mediolanie ośrodek finansowy i gospodarczy państwa (ważny ośrodek przemysłu samochodowego, elektrotechnicznego, włókienniczego, spożywczego i innych). Wielki węzeł komunikacji lotniczej (2 porty lotnicze: Fiumicino  oraz Ciampino), kolejowej (dworzec Termini) i drogowej. Rzym posiada także metro (obecnie 2 linie, trzecia aktualnie w budowie). Światowy ośrodek turystyczny z bardzo bogatymi zabytkami starożytności i średniowiecza (kościoły, bazyliki, Koloseum, pałace, akwedukty, fontanny i wiele innych budowli), niezwykle bogate muzea, nowoczesne osiedla mieszkaniowe na przedmieściach.

Siedziba licznych banków, tereny wystawowe, domy generalne zakonów i zgromadzeń zakonnych. Częścią miasta jest  Watykan – siedziba papieży (najmniejsze państwo świata). Corocznie odwiedzany przez kilkanaście milionów turystów.

Znane miejsca w Rzymie

• Bazylika Świętego Jana na Lateranie
• Bazylika Świętego Pawła za Murami
• Bazylika Świętej Agnieszki za Murami
• Bazylika Santa Maria Maggiore
• Campo de' Fiori miejsce spalenia na stosie Giordana Bruna
• Circus Maximus
• Cloaca Maximus
• Corso
• Fontanna di Trevi
• Fontanna delle Api w Rzymie
• Forum Boarium
• Forum Romanum
• Kapitol
• Koloseum
• Mauzoleum Augusta
• Ołtarz Pokoju
• Palatyn
• Panteon w Rzymie (jedyny całkowicie niezmieniony obiekt starożytny do dzisiaj)
• Plac Navona
• Piazza del Popolo
• Piramida Cestiusza
• Plac Wenecki z Ołtarzem Ojczyzny
• pole Marsowe
• Schody Hiszpańskie
• Teatro Argentina
• Usta Prawdy
• Via Sacra
• Via Appia
• Watykan
• Wielka Synagoga
• Zamek Świętego Anioła

    Watykan, Państwo Miasta Watykańskiego - miasto - państwo europejskie, enklawa w Rzymie. Najmniejsze państwo świata pod względem powierzchni. Watykan to siedziba najwyższych władz kościoła katolickiego, gdzie rezyduje papież. Jest połączony unią personalną i funkcjonalną ze Stolicą Apostolską. Obywatele Watykanu to głównie dostojnicy kościelni, księża, zakonnice i Gwardia Szwajcarska. Oprócz tego do pracy przychodzi około 3000 osób mieszkających poza murami Watykanu (pracownicy poczty, radia, gazety, sklepów, dworca kolejowego i służby medycznej). Obywatelstwo watykańskie jest wyłącznie czasowe. Kardynałowie otrzymują je na czas pobytu w Rzymie.

Atrakcje turystyczne:

• renesansowo-barokowy kompleks Bazyliki Świętego. Piotra
• Muzea Watykańskie
• Muzeum Broni w dawnym więzieniu
• Pinakoteka
• Museo Chiaramonti
• Museo Sacro
• Museo Pio Clementino
• Museo Missionario-Etnologico
• Appartamento Borgia
• Kaplica Sykstyńska  ze słynnymi freskami Michała Anioła
• Plac Świętego Piotra
• Brama Świętego Piotra
• Brama dzwonnicy
• Fontanna orła
• Pałac Sykstusa V
• Pałac Grzegorza XIII
• Wieża Mikołaja V
• Dziedziniec Gwardii Szwajcarskiej
• Pałac Belwederski
• Poczta Główna
• Mury Leoniańskie

  Wenecja (Venezia) to zasadniczo dwie części: Wenecja właściwa, czyli leżąca na 118 wyspach rozrzuconych po Lagunie Weneckiej (to starsza część Wenecji), które rozdziela około 150 kanałów (największe kanały Wenecji: Canale Grande, Canale delia Giudecca, Canale di San Marco). Drugą częścią jest młodsza część Wenecji leżąca na stałym lądzie (Mestre, Marghera). Miejską komunikację  Wenecji stanowią łodzie (Wenecja właściwa), tramwaje wodne, barki, gondole a więc wszystko to, czym poruszać można się wąskimi kanałami wodnymi.

Głównymi atrakcjami turystycznymi Wenecji są oczywiście, najcenniejsze w całych Włoszech, zabytki. Najważniejszymi zabytkami Wenecji jest oczywiście plac Świętego Marka  na którym stoi Bazylika Świetego Marka pochodząca z IX wieku, przebudowywana i modernizowana w XI, XIII, XV wieku. Pozostałe ważne zabytkowe obiekty architektoniczne placu Świętego Marka w Wenecji:

• Pałac Dożów (XIV-XVI w.)
• Wieża Zegarowa (XV w.)
• gmachy Prokuratury Starej i Nowej (XVI w.)
• Piazzetta (XVI w.)
• Libreria (XVI w.)
• Loggetta (XVI w.).

W Wenecji zobaczymy również wiele zabytkowych kościołów, z których najbardziej interesujące to:

• kościół Św. Jana i Pawła (XIII-XV w.)
• kościół Santa Maria Gloriosa dei Frari (XIV-XV w.)
• kościół San Giovanni in Bragora (XIII-XV w.)
• kościół Santa Maria delia Salute (XVII w.)
• kościół San Giorgio Maggiore (XVI-XVII w.)
• kościół San Zaccaria (XV-XVI w.)

Wenecja to także wiele pałaców, w których bardzo często funkcjonują muzea lub galerie sztuki. Najciekawsze zabytkowe pałace Wenecji to:

• Ca d'Oro (XV w.)
• Ca Rezzonico (XVII w.)
• Palazzo Pesaro (XVIII w.)
• Scuola di San Rocco (XVI w.)
• Scuola di San Giorgio degli Schiavoni (XV w.)
•  Museo Correr (XIX w.)
• Akademia Sztuk Pięknych z kolekcją malarstwa weneckiego, największą na świecie. Turyści mogą tutaj oglądać prace Giorgiona, Carpaccia, Tycjana, Veronesa, Tiepola, Belliniego, Tintoretta i innych wybitnych malarzy.

   Turyn (Torino) - to miasto leżące przy ujściu rzeki Dora Riparia do Padu. Turyn jest stolicą włoskiego regionu administracyjnego Piemont.

Największą atrakcją turystyczną Turynu są monumentalne pałace, z których większość pochodzi z XVII stulecia. Najważniejszym z nich jest Palazzo dell'Accademia delle Scienze z XVII wieku - mieści się w nim biblioteka z bogatymi zbiorami, Muzeum Egipskie, dzieła malarstwa. Kolejną ciekawą budowlą zabytkową Turynu jest Palazzo Carignano (XVII w.) i Palazzo RealeMuzeum Broni (XVII w.). Trzeba wymienić też Palazzo Madama (XII-XIII, XV w.), którego główną atrakcją jest znajdujące się w nim Muzeum Sztuki Antycznej.

W architekturze Turynu wyróżniają się też zabytkowe budowle sakralne: katedra z XV wieku, kościoły:

• San Domenico (XIV w.)
• San Carlo (XVII w.)
• San Lorenzo (XVII w.).

Ważnym punktem wycieczek turystycznych jest wizyta w parku miejskim Turynu, Parco del Valentino. W tym turyńskim parku odtworzono architekturę starej piemonckiej osady. To właśnie w Parco del Valentino odbywają się doroczne salony samochodowe (Torino-Esposizioni). W parku znajduje się też muzeum samochodowe. Turyn to oczywiście jedno z centrów przemysłu motoryzacyjnego Włoch.

W okolicach Turynu, około 40 km na zachód, znajduje się średniowieczny klasztor Sacra di San Michele. Pełnił on również rolę twierdzy. Sacra di San Michele jest jednym z najcenniejszych zabytków w północnych Włoszech.

   Florencja – miasto w środkowych Włoszech, nad Arno, u stóp Apenin, stolica Toskanii i prowincji Florencja.

Zabytki i atrakcje turystyczne:

• Baptysterium Jana Chrzciciela (Battistero di San Giovanni Battista)
• Drzwi Raju (Porta del Paradiso)
• Biblioteka Laurenziana (Biblioteca Medicea Laurenziana)
• Galeria Akademii (Galleria dell'Accademia)
• Galeria Uffizi (Galleria degli Uffizi)
• Katedra Matki Boskiej Kwietnej (Cattedrale di Santa Maria del Fiore)
• Dzwonnica Giotta (Campanile di Giotto)
• Katedra Santa Reparata (Chiesa di Santa Reparata)
• Muzeum dell'Opera del Duomo
• Kościół Santa Maria del Carmine (Basilica di Santa Maria del Carmine)
• Kaplica Brancaccich (Cappella Brancacci)
• Kościół Santa Maria Novella (Basilica di Santa Maria Novella)
• Kościół Świętego Krzyża (Basilica di Santa Croce)
• Kościół Świętego Wawrzyńca (Basilica di San Lorenzo)
• Kościół Santo Spirito (Basilica di Santo Spirito)
• Kaplica Medyceuszów
• Kościół San Michele in Orto (Orsanmichele)
• Kościół Trójcy Świętej (Basilica di Santa Trinita)
• Kościół San Miniato al Monte
• Kościół Zwiastowania NMP (Santissima Annunziata)
• Muzeum San Marco (Museo di San Marco)
• Loggia dei Lanzi (Loggia dei Lanzi, Loggia della Signoria)
• Loggia del Mercato Nuovo (Mercato del Porcellino)
• Loggia del Bigallo
• Ogród botaniczny (Giardino dei Semplici)
• Pałac Bargello (Palazzo del Bargello)
• Pałac Vecchio (Palazzo Vecchio)
• Pałac Medyceuszy (Palazzo Medici Riccardi)
• Pałac Strozzi (Palazzo Strozzi)
• Pałac Pitti (Palazzo Pitti)
• Pałac Rucellai (Palazzo Rucellai)
• Plac della Signoria (Piazza della Signoria)
• Plac Republiki (Piazza della Repubblica)
• Most alla Carraia (Ponte alla Carraia)
• Most Trójcy Świętej (Ponte Santa Trinita)
• Most Złotników (Ponte Vecchio)
• Narodowe Muzeum Archeologiczne (Museo archeologico nazionale).

 

  Piza  – miasto we Włoszech, w Toskanii, nad rzeką Arno, oddalone o 13 km od wybrzeża Morza Tyrreńskiego. Piza jest także jedną z prowincji Toskanii o powierzchni 2448 km² i podzieloną na 39 komun.

Zabytki i atrakcje turystyczne:

• Campo dei Miracolo (Pole cudów) – duży plac, na którym znajdują się katedra, baptysterium i krzywa wieża;
• Krzywa Wieża – budowę której rozpoczęto w 1173 jako dzwonnicy katedry, jednakże ze względu na piaszczysty grunt zaczęła się przechylać już w trakcie budowy;
• Katedra – Fasada katedry w stylu lombardzkim  ozdobiona kolorowym piaskowcem oraz płytkami ze szkła i majoliki. Najcenniejsze zabytki to południowe drzwi wykonane z brązu przez Bonannusa;
• Baptysterium – w budowli można zidentyfikować kilka stylów architektonicznych, romański w bryle budynku, gotycki w zdobiących elewacje pinaklach, renesans w półkolistych arkadach;
• Kościół Santa Maria della Spina; 
• Piazza dei Cavallieri – plac otoczony średniowiecznymi budynkami;
• Museo dell'Opera del Duomo – eksponujące skarby katedry i baptysterium;
• Museo Nazionale di San Matteo – muzeum z bogatym zbiorem toskańskiej rzeźby i malarstwa, w szczególności twórców związanych z Pizą i Florencją;
• Museo delle Sinopie – muzeum eksponuje szkice fresków które ozdabiały mury Campo Santo. Freski te zostały zniszczone w czasie nalotów bombowych w 1944 roku;

   San Marino, Najjaśniejsza Republika San Marino – państwo śródlądowe w Europie Południowej stanowiące enklawę na obszarze Włoch. Stolica kraju to San Marino.

San Marino to jedno z najmniejszych państw Europy, mniejsze są tylko Watykan i Monako. Położone jest w górzystym terenie wchodzącym w skład pasma Apeninów. Najwyższy szczyt Monte Titano osiąga wysokość 749 m n.p.m.

Klimat San Marino jest śródziemnomorski z ciepłym latem i łagodną zimą.

W mieście San Marino zachowały się średniowieczne domy, place i fortyfikacje. Gród otaczały mury obronne z licznymi bramami i basztami. Powyżej grodu, na trzech wierzchołkach góry Titano zbudowano obronne zamki połączone murami.

 

   Asyż – włoskie miasto i gmina położone na południowy wschód od Perugii, w regionie Umbria, w prowincji Perugia. Asyż jest najbardziej znany jako miejsce narodzin św. Franciszka i św. Klary oraz z pojednania międzynarodowego, religijnego i pokoju na świecie. W mieście odbywają się zapoczątkowane przez papieża Jana Pawła II Światowe Dni Modlitw o Pokój.

Zabytki i atrakcje turystyczne:

• Bazylika Santa Maria degli Angeli; 
• Bazylika św. Franciszka (wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO);
• Bazylika św. Klary – z relikwiami św. Klary oraz autentycznym Krzyżem z San Damiano;
• Katedra św. Rufina; 
• Plac Ratuszowy; 
• Zamek Rocca Maggiore; 
• Kościół św. Damiana; 
• Pustelnia Carceri; 
• Rivotorto. 

  Sardynia – to skalista wyspa, druga pod względem wielkości na Morzu Śródziemnym. Wraz z pobliskimi wyspami tworzy region administracyjny we Włoszech.

Na Sardynii warte zobaczenia są nuragi, megalityczne warowne wieże obserwacyjne, które pochodzą z połowy II tysiąclecia przed Chrystusem Na wyspie znajduje się ich około 7000. Budowane były bez użycia zaprawy z ociosanych kamieni.

    Sycylia  – największa wyspa na Morzu Śródziemnym (25 710 km²), leżąca na południowy zachód od Półwyspu Apenińskiego, od którego oddziela ją wąska Cieśnina Mesyńska. Razem z wyspami: Wyspy Liparyjskie, Egady, Wyspy Pelagijskie i Pantelleria tworzy od 1946 roku region autonomiczny we Włoszech. Najwyższym wzniesieniem na wyspie jest słynny wulkan Etna (3323 m n.p.m.). Na wyspie panuje klimat śródziemnomorski. Rozbudowana sieć rzeczna,   największe rzeki to:  Salso,  Simeto,  Platani. Region Sycylia jest podzielony na 9 prowincji: Palermo, Katania, Mesyna, Syrakuzy, Trapani, Ragusa, Caltanissetta, Agrigento i Enna.

   Alpy włoskie

Klimat Alp włoskich oraz ich warunki terenowe spowodowały, że jest tutaj wiele miejscowości wypoczynkowych oraz ośrodków narciarskich. Dolina Aosty w Alpach włoskich to główny rejon koncentracji ośrodków narciarskich Włoch. Najwięcej miejscowości turystycznych znajduje się w obrębie masywu Mont Blanc:

• Courmayeur
• Pre St-Didier
• Matterhorn (włoskie Cervino  Breuil-Cervinia, Valtournanche, Saint-Vincent)
• Monte Rosa (Macugnaga, Alagna Valsesia)
• Gran Paradiso (Cogne, Ceresole Reale)

Dobre warunki narciarskie znajdziemy też w górnej części doliny Adygi (Merano), we włoskich Dolomitach (Cortina d'Ampezzo, Ortisei, Corvara, Selva, Moena, San Martino di Castrozza), w obrębie masywu Dolomiti di Brenta (Madonna di Campiglio, Campo Carlomagno) a także wiele ośrodków sportów zimowych znajduje się w Alpach Kotyjskich (Sestriere, Bardonecchia, Crissolo, Acceglio, Prazzo).

Wokół wielkich włoskich jezior alpejskich znajdują się miejscowości o walorach wypoczynkowych: obszary te charakteryzują się łagodnym klimatem, co sprzyja rozwojowi podzwrotnikowej roślinności. Najbardziej znanymi miejscowościami turystycznymi są:

nad jeziorem Garda:

• Riva
• Sirmione
• Gardone
• Riviera
• Malcesine
• Salo
• Bardolio
• Desenzano del Garda

nad jeziorem Maggiore:

•  Arona
• Stresa
• Baveno
• Verbania
• Cannero Riviera
• Cannobio
• Laveno

nad jeziorem Como:

• Cernobbio
• Como
• Tremezzo
• Cadenabbia
• Menaggio
• Torno
• Varenna
• Gravedona

Włoskie Alpy to także wiele miejscowości uzdrowiskowych, korzystających przede wszystkim z dobrodziejstw cieplic i wód mineralnych. Najbardziej znanymi uzdrowiskami w Alpach włoskich są:

• Terma di Valdieri
• Terma di Vinadio (Alpy Nadmorskie)
• San Pellegrino Terma (Alpy Bergamskie)
• Bagni di Mezzo (Alpy Retyckie)
• Bagni di Masino (Alpy Retyckie)
• Levico Terma (Alpy Weneckie)
• Bagni di Rabbi (masyw Cevedale)

W Alpach włoskich są dwa parki narodowe: w dolinie Aosty i Oreo znajduje się park narodowy Gran Paradiso o powierzchni 600 km², natomiast w masywie Ortles-Cevedale jest park narodowy SteMo o pow. 950 km². Na terenie parków narodowych włoskich Alp zachowało się wiele rzadkich gatunków flory i fauny alpejskiej, z których na szczególną uwagę zasługuje orzeł królewski.

Na terenie Alp włoskich ważnym katalizatorem rozwoju turystyki są międzynarodowe szlaki komunikacyjne. Biegną tędy drogi łączące Półwysep Apeniński i resztę kontynentu europejskiego. Trasami o największym natężeniu ruchu, najczęściej wykorzystywanymi (nie tylko przez turystów) są:

• Tunel Św. Bernarda-Aosta-Turyn
• Tunel Mont Blanc-Aosta-Turyn
• Tunel Simplon - Domodossola - Mediolan
• droga Lugano - Mediolan
• przełęcz Brenner-Bolzano-Werona
• Villach-Udine.