Włochy

    Włochy – państwo położone w Europie Południowej, na Półwyspie Apenińskim, będące członkiem wielu organizacji, między innymi: UE, NATO, należące do ośmiu najbardziej uprzemysłowionych i bogatych państw świata – G8. Włochy zajmują łączny obszar 301.300 km². Kraj podzielony jest administracyjnie na 20 regionów. Stolicą Włoch jest Rzym liczący 2,8 mln mieszkańców. Włosi stanowią 98% populacji zamieszkującej terytorium kraju. Urzędowym językiem jest włoski. Katolicy stanowią 98% społeczeństwa. We Włoszech obecnie obowiązującą walutą jest Euro.

 

Największe miasta

Największymi, po Rzymie, miastami Włoch pod względem liczby mieszkańców są:

• Mediolan - 1.7 mln mieszkańców
• Neapol - 1.2 mln mieszkańców
• Turyn - 1.2 mln mieszkańców

   Rzym to miasto w środkowej części kraju w otoczeniu wzgórz, nad Tybrem, ośrodek administracyjny i polityczny (siedziba prezydenta, ministerstw i urzędów); stolica i główne miasto regionu administracyjno-historycznego Lacjum. Drugi po Mediolanie ośrodek finansowy i gospodarczy państwa (ważny ośrodek przemysłu samochodowego, elektrotechnicznego, włókienniczego, spożywczego i innych). Wielki węzeł komunikacji lotniczej (2 porty lotnicze: Fiumicino  oraz Ciampino), kolejowej (dworzec Termini) i drogowej. Rzym posiada także metro (obecnie 2 linie, trzecia aktualnie w budowie). Światowy ośrodek turystyczny z bardzo bogatymi zabytkami starożytności i średniowiecza (kościoły, bazyliki, Koloseum, pałace, akwedukty, fontanny i wiele innych budowli), niezwykle bogate muzea, nowoczesne osiedla mieszkaniowe na przedmieściach.

Siedziba licznych banków, tereny wystawowe, domy generalne zakonów i zgromadzeń zakonnych. Częścią miasta jest  Watykan – siedziba papieży (najmniejsze państwo świata). Corocznie odwiedzany przez kilkanaście milionów turystów.

Znane miejsca w Rzymie

• Bazylika Świętego Jana na Lateranie
• Bazylika Świętego Pawła za Murami
• Bazylika Świętej Agnieszki za Murami
• Bazylika Santa Maria Maggiore
• Campo de' Fiori miejsce spalenia na stosie Giordana Bruna
• Circus Maximus
• Cloaca Maximus
• Corso
• Fontanna di Trevi
• Fontanna delle Api w Rzymie
• Forum Boarium
• Forum Romanum
• Kapitol
• Koloseum
• Mauzoleum Augusta
• Ołtarz Pokoju
• Palatyn
• Panteon w Rzymie (jedyny całkowicie niezmieniony obiekt starożytny do dzisiaj)
• Plac Navona
• Piazza del Popolo
• Piramida Cestiusza
• Plac Wenecki z Ołtarzem Ojczyzny
• pole Marsowe
• Schody Hiszpańskie
• Teatro Argentina
• Usta Prawdy
• Via Sacra
• Via Appia
• Watykan
• Wielka Synagoga
• Zamek Świętego Anioła

    Watykan, Państwo Miasta Watykańskiego - miasto - państwo europejskie, enklawa w Rzymie. Najmniejsze państwo świata pod względem powierzchni. Watykan to siedziba najwyższych władz kościoła katolickiego, gdzie rezyduje papież. Jest połączony unią personalną i funkcjonalną ze Stolicą Apostolską. Obywatele Watykanu to głównie dostojnicy kościelni, księża, zakonnice i Gwardia Szwajcarska. Oprócz tego do pracy przychodzi około 3000 osób mieszkających poza murami Watykanu (pracownicy poczty, radia, gazety, sklepów, dworca kolejowego i służby medycznej). Obywatelstwo watykańskie jest wyłącznie czasowe. Kardynałowie otrzymują je na czas pobytu w Rzymie.

Atrakcje turystyczne:

• renesansowo-barokowy kompleks Bazyliki Świętego. Piotra
• Muzea Watykańskie
• Muzeum Broni w dawnym więzieniu
• Pinakoteka
• Museo Chiaramonti
• Museo Sacro
• Museo Pio Clementino
• Museo Missionario-Etnologico
• Appartamento Borgia
• Kaplica Sykstyńska  ze słynnymi freskami Michała Anioła
• Plac Świętego Piotra
• Brama Świętego Piotra
• Brama dzwonnicy
• Fontanna orła
• Pałac Sykstusa V
• Pałac Grzegorza XIII
• Wieża Mikołaja V
• Dziedziniec Gwardii Szwajcarskiej
• Pałac Belwederski
• Poczta Główna
• Mury Leoniańskie

  Wenecja (Venezia) to zasadniczo dwie części: Wenecja właściwa, czyli leżąca na 118 wyspach rozrzuconych po Lagunie Weneckiej (to starsza część Wenecji), które rozdziela około 150 kanałów (największe kanały Wenecji: Canale Grande, Canale delia Giudecca, Canale di San Marco). Drugą częścią jest młodsza część Wenecji leżąca na stałym lądzie (Mestre, Marghera). Miejską komunikację  Wenecji stanowią łodzie (Wenecja właściwa), tramwaje wodne, barki, gondole a więc wszystko to, czym poruszać można się wąskimi kanałami wodnymi.

Głównymi atrakcjami turystycznymi Wenecji są oczywiście, najcenniejsze w całych Włoszech, zabytki. Najważniejszymi zabytkami Wenecji jest oczywiście plac Świętego Marka  na którym stoi Bazylika Świetego Marka pochodząca z IX wieku, przebudowywana i modernizowana w XI, XIII, XV wieku. Pozostałe ważne zabytkowe obiekty architektoniczne placu Świętego Marka w Wenecji:

• Pałac Dożów (XIV-XVI w.)
• Wieża Zegarowa (XV w.)
• gmachy Prokuratury Starej i Nowej (XVI w.)
• Piazzetta (XVI w.)
• Libreria (XVI w.)
• Loggetta (XVI w.).

W Wenecji zobaczymy również wiele zabytkowych kościołów, z których najbardziej interesujące to:

• kościół Św. Jana i Pawła (XIII-XV w.)
• kościół Santa Maria Gloriosa dei Frari (XIV-XV w.)
• kościół San Giovanni in Bragora (XIII-XV w.)
• kościół Santa Maria delia Salute (XVII w.)
• kościół San Giorgio Maggiore (XVI-XVII w.)
• kościół San Zaccaria (XV-XVI w.)

Wenecja to także wiele pałaców, w których bardzo często funkcjonują muzea lub galerie sztuki. Najciekawsze zabytkowe pałace Wenecji to:

• Ca d'Oro (XV w.)
• Ca Rezzonico (XVII w.)
• Palazzo Pesaro (XVIII w.)
• Scuola di San Rocco (XVI w.)
• Scuola di San Giorgio degli Schiavoni (XV w.)
•  Museo Correr (XIX w.)
• Akademia Sztuk Pięknych z kolekcją malarstwa weneckiego, największą na świecie. Turyści mogą tutaj oglądać prace Giorgiona, Carpaccia, Tycjana, Veronesa, Tiepola, Belliniego, Tintoretta i innych wybitnych malarzy.

   Turyn (Torino) - to miasto leżące przy ujściu rzeki Dora Riparia do Padu. Turyn jest stolicą włoskiego regionu administracyjnego Piemont.

Największą atrakcją turystyczną Turynu są monumentalne pałace, z których większość pochodzi z XVII stulecia. Najważniejszym z nich jest Palazzo dell'Accademia delle Scienze z XVII wieku - mieści się w nim biblioteka z bogatymi zbiorami, Muzeum Egipskie, dzieła malarstwa. Kolejną ciekawą budowlą zabytkową Turynu jest Palazzo Carignano (XVII w.) i Palazzo RealeMuzeum Broni (XVII w.). Trzeba wymienić też Palazzo Madama (XII-XIII, XV w.), którego główną atrakcją jest znajdujące się w nim Muzeum Sztuki Antycznej.

W architekturze Turynu wyróżniają się też zabytkowe budowle sakralne: katedra z XV wieku, kościoły:

• San Domenico (XIV w.)
• San Carlo (XVII w.)
• San Lorenzo (XVII w.).

Ważnym punktem wycieczek turystycznych jest wizyta w parku miejskim Turynu, Parco del Valentino. W tym turyńskim parku odtworzono architekturę starej piemonckiej osady. To właśnie w Parco del Valentino odbywają się doroczne salony samochodowe (Torino-Esposizioni). W parku znajduje się też muzeum samochodowe. Turyn to oczywiście jedno z centrów przemysłu motoryzacyjnego Włoch.

W okolicach Turynu, około 40 km na zachód, znajduje się średniowieczny klasztor Sacra di San Michele. Pełnił on również rolę twierdzy. Sacra di San Michele jest jednym z najcenniejszych zabytków w północnych Włoszech.

   Florencja – miasto w środkowych Włoszech, nad Arno, u stóp Apenin, stolica Toskanii i prowincji Florencja.

Zabytki i atrakcje turystyczne:

• Baptysterium Jana Chrzciciela (Battistero di San Giovanni Battista)
• Drzwi Raju (Porta del Paradiso)
• Biblioteka Laurenziana (Biblioteca Medicea Laurenziana)
• Galeria Akademii (Galleria dell'Accademia)
• Galeria Uffizi (Galleria degli Uffizi)
• Katedra Matki Boskiej Kwietnej (Cattedrale di Santa Maria del Fiore)
• Dzwonnica Giotta (Campanile di Giotto)
• Katedra Santa Reparata (Chiesa di Santa Reparata)
• Muzeum dell'Opera del Duomo
• Kościół Santa Maria del Carmine (Basilica di Santa Maria del Carmine)
• Kaplica Brancaccich (Cappella Brancacci)
• Kościół Santa Maria Novella (Basilica di Santa Maria Novella)
• Kościół Świętego Krzyża (Basilica di Santa Croce)
• Kościół Świętego Wawrzyńca (Basilica di San Lorenzo)
• Kościół Santo Spirito (Basilica di Santo Spirito)
• Kaplica Medyceuszów
• Kościół San Michele in Orto (Orsanmichele)
• Kościół Trójcy Świętej (Basilica di Santa Trinita)
• Kościół San Miniato al Monte
• Kościół Zwiastowania NMP (Santissima Annunziata)
• Muzeum San Marco (Museo di San Marco)
• Loggia dei Lanzi (Loggia dei Lanzi, Loggia della Signoria)
• Loggia del Mercato Nuovo (Mercato del Porcellino)
• Loggia del Bigallo
• Ogród botaniczny (Giardino dei Semplici)
• Pałac Bargello (Palazzo del Bargello)
• Pałac Vecchio (Palazzo Vecchio)
• Pałac Medyceuszy (Palazzo Medici Riccardi)
• Pałac Strozzi (Palazzo Strozzi)
• Pałac Pitti (Palazzo Pitti)
• Pałac Rucellai (Palazzo Rucellai)
• Plac della Signoria (Piazza della Signoria)
• Plac Republiki (Piazza della Repubblica)
• Most alla Carraia (Ponte alla Carraia)
• Most Trójcy Świętej (Ponte Santa Trinita)
• Most Złotników (Ponte Vecchio)
• Narodowe Muzeum Archeologiczne (Museo archeologico nazionale).

 

  Piza  – miasto we Włoszech, w Toskanii, nad rzeką Arno, oddalone o 13 km od wybrzeża Morza Tyrreńskiego. Piza jest także jedną z prowincji Toskanii o powierzchni 2448 km² i podzieloną na 39 komun.

Zabytki i atrakcje turystyczne:

• Campo dei Miracolo (Pole cudów) – duży plac, na którym znajdują się katedra, baptysterium i krzywa wieża;
• Krzywa Wieża – budowę której rozpoczęto w 1173 jako dzwonnicy katedry, jednakże ze względu na piaszczysty grunt zaczęła się przechylać już w trakcie budowy;
• Katedra – Fasada katedry w stylu lombardzkim  ozdobiona kolorowym piaskowcem oraz płytkami ze szkła i majoliki. Najcenniejsze zabytki to południowe drzwi wykonane z brązu przez Bonannusa;
• Baptysterium – w budowli można zidentyfikować kilka stylów architektonicznych, romański w bryle budynku, gotycki w zdobiących elewacje pinaklach, renesans w półkolistych arkadach;
• Kościół Santa Maria della Spina; 
• Piazza dei Cavallieri – plac otoczony średniowiecznymi budynkami;
• Museo dell'Opera del Duomo – eksponujące skarby katedry i baptysterium;
• Museo Nazionale di San Matteo – muzeum z bogatym zbiorem toskańskiej rzeźby i malarstwa, w szczególności twórców związanych z Pizą i Florencją;
• Museo delle Sinopie – muzeum eksponuje szkice fresków które ozdabiały mury Campo Santo. Freski te zostały zniszczone w czasie nalotów bombowych w 1944 roku;

   San Marino, Najjaśniejsza Republika San Marino – państwo śródlądowe w Europie Południowej stanowiące enklawę na obszarze Włoch. Stolica kraju to San Marino.

San Marino to jedno z najmniejszych państw Europy, mniejsze są tylko Watykan i Monako. Położone jest w górzystym terenie wchodzącym w skład pasma Apeninów. Najwyższy szczyt Monte Titano osiąga wysokość 749 m n.p.m.

Klimat San Marino jest śródziemnomorski z ciepłym latem i łagodną zimą.

W mieście San Marino zachowały się średniowieczne domy, place i fortyfikacje. Gród otaczały mury obronne z licznymi bramami i basztami. Powyżej grodu, na trzech wierzchołkach góry Titano zbudowano obronne zamki połączone murami.

 

   Asyż – włoskie miasto i gmina położone na południowy wschód od Perugii, w regionie Umbria, w prowincji Perugia. Asyż jest najbardziej znany jako miejsce narodzin św. Franciszka i św. Klary oraz z pojednania międzynarodowego, religijnego i pokoju na świecie. W mieście odbywają się zapoczątkowane przez papieża Jana Pawła II Światowe Dni Modlitw o Pokój.

Zabytki i atrakcje turystyczne:

• Bazylika Santa Maria degli Angeli; 
• Bazylika św. Franciszka (wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO);
• Bazylika św. Klary – z relikwiami św. Klary oraz autentycznym Krzyżem z San Damiano;
• Katedra św. Rufina; 
• Plac Ratuszowy; 
• Zamek Rocca Maggiore; 
• Kościół św. Damiana; 
• Pustelnia Carceri; 
• Rivotorto. 

  Sardynia – to skalista wyspa, druga pod względem wielkości na Morzu Śródziemnym. Wraz z pobliskimi wyspami tworzy region administracyjny we Włoszech.

Na Sardynii warte zobaczenia są nuragi, megalityczne warowne wieże obserwacyjne, które pochodzą z połowy II tysiąclecia przed Chrystusem Na wyspie znajduje się ich około 7000. Budowane były bez użycia zaprawy z ociosanych kamieni.

    Sycylia  – największa wyspa na Morzu Śródziemnym (25 710 km²), leżąca na południowy zachód od Półwyspu Apenińskiego, od którego oddziela ją wąska Cieśnina Mesyńska. Razem z wyspami: Wyspy Liparyjskie, Egady, Wyspy Pelagijskie i Pantelleria tworzy od 1946 roku region autonomiczny we Włoszech. Najwyższym wzniesieniem na wyspie jest słynny wulkan Etna (3323 m n.p.m.). Na wyspie panuje klimat śródziemnomorski. Rozbudowana sieć rzeczna,   największe rzeki to:  Salso,  Simeto,  Platani. Region Sycylia jest podzielony na 9 prowincji: Palermo, Katania, Mesyna, Syrakuzy, Trapani, Ragusa, Caltanissetta, Agrigento i Enna.

   Alpy włoskie

Klimat Alp włoskich oraz ich warunki terenowe spowodowały, że jest tutaj wiele miejscowości wypoczynkowych oraz ośrodków narciarskich. Dolina Aosty w Alpach włoskich to główny rejon koncentracji ośrodków narciarskich Włoch. Najwięcej miejscowości turystycznych znajduje się w obrębie masywu Mont Blanc:

• Courmayeur
• Pre St-Didier
• Matterhorn (włoskie Cervino  Breuil-Cervinia, Valtournanche, Saint-Vincent)
• Monte Rosa (Macugnaga, Alagna Valsesia)
• Gran Paradiso (Cogne, Ceresole Reale)

Dobre warunki narciarskie znajdziemy też w górnej części doliny Adygi (Merano), we włoskich Dolomitach (Cortina d'Ampezzo, Ortisei, Corvara, Selva, Moena, San Martino di Castrozza), w obrębie masywu Dolomiti di Brenta (Madonna di Campiglio, Campo Carlomagno) a także wiele ośrodków sportów zimowych znajduje się w Alpach Kotyjskich (Sestriere, Bardonecchia, Crissolo, Acceglio, Prazzo).

Wokół wielkich włoskich jezior alpejskich znajdują się miejscowości o walorach wypoczynkowych: obszary te charakteryzują się łagodnym klimatem, co sprzyja rozwojowi podzwrotnikowej roślinności. Najbardziej znanymi miejscowościami turystycznymi są:

nad jeziorem Garda:

• Riva
• Sirmione
• Gardone
• Riviera
• Malcesine
• Salo
• Bardolio
• Desenzano del Garda

nad jeziorem Maggiore:

•  Arona
• Stresa
• Baveno
• Verbania
• Cannero Riviera
• Cannobio
• Laveno

nad jeziorem Como:

• Cernobbio
• Como
• Tremezzo
• Cadenabbia
• Menaggio
• Torno
• Varenna
• Gravedona

Włoskie Alpy to także wiele miejscowości uzdrowiskowych, korzystających przede wszystkim z dobrodziejstw cieplic i wód mineralnych. Najbardziej znanymi uzdrowiskami w Alpach włoskich są:

• Terma di Valdieri
• Terma di Vinadio (Alpy Nadmorskie)
• San Pellegrino Terma (Alpy Bergamskie)
• Bagni di Mezzo (Alpy Retyckie)
• Bagni di Masino (Alpy Retyckie)
• Levico Terma (Alpy Weneckie)
• Bagni di Rabbi (masyw Cevedale)

W Alpach włoskich są dwa parki narodowe: w dolinie Aosty i Oreo znajduje się park narodowy Gran Paradiso o powierzchni 600 km², natomiast w masywie Ortles-Cevedale jest park narodowy SteMo o pow. 950 km². Na terenie parków narodowych włoskich Alp zachowało się wiele rzadkich gatunków flory i fauny alpejskiej, z których na szczególną uwagę zasługuje orzeł królewski.

Na terenie Alp włoskich ważnym katalizatorem rozwoju turystyki są międzynarodowe szlaki komunikacyjne. Biegną tędy drogi łączące Półwysep Apeniński i resztę kontynentu europejskiego. Trasami o największym natężeniu ruchu, najczęściej wykorzystywanymi (nie tylko przez turystów) są:

• Tunel Św. Bernarda-Aosta-Turyn
• Tunel Mont Blanc-Aosta-Turyn
• Tunel Simplon - Domodossola - Mediolan
• droga Lugano - Mediolan
• przełęcz Brenner-Bolzano-Werona
• Villach-Udine.